اصغر عبداللهی; راوی خواهران عجیب و مرسدس

اوج: اصغر عبداللهی متولد 1334 در آبادان با برخی از داستان هایش و همچنین فیلمنامه در میان فیلمسازان در میان داستان نویسان شهرت یافت، اما گاه خود نیز فیلم می ساخت. او چند سالی بود که با سرطان دست و پنجه نرم می کرد و در 7 ژانویه در سن 64 سالگی درگذشت.

فیلمنامه ترانه هایی چون دواگ دل ربابا (سیامک شایقی)، جست و جو در جزیره، خانه خلوت، مهاجران و صبحانه دونفره (مهدی صباغ زاده)، مرسدس بنز (مسعود کیمیایی)، «غریبه» و «چتر دو نفره» (احمد امینی)، «به خاطر هانیه»، «خواهران عجیب» و «سرنخ» (کیومرث پوراحمد) بخشی از فعالیت او در فیلمنامه نویسی است.

«قناری، کلاغ» به عنوان اولین و تنها تجربه کارگردانی او ثبت شد. فیلمی با بازی هنگامه قاضیانی و حبیب رضایی که در گروه هنر و تجربه به نمایش درآمد.

فیلمنامه نویس حرفه ای

یاور یگانه در روزنامه همشهری نوشت: اصغر عبداللهی فیلمنامه نویس نبود بلکه فیلمنامه نویس حرفه ای سینمای ایران بود. قبل از پاسخ به این سؤال که منظور عبداللهی از «نویسنده» چیست، باید پرسید که آیا مفهوم مؤلف که نظریه ای برای تحلیل و داوری کارگردانان است، برای فیلمنامه نویسان نیز قابل استفاده است؟ ریچارد کورلیس، منتقد فیلم آمریکایی مقاله‌ای با عنوان «نکاتی برای دیدگاه نویسنده» منتشر کرده است که در آن ایده این است که یک نویسنده می‌تواند هم نویسنده باشد و هم کارگردان – و شاید حتی بیشتر. به گفته کورلیس، «به کار نویسندگان باید به عنوان اثر کارگردان نگاه کرد و با تحلیل همه آثار او می توان قضاوت کرد.

اگر فیلمنامه‌نویسی روی فیلم‌های پرمخاطب زیادی کار کرده باشد و در آن‌ها فقط عنوان فیلمنامه‌نویسی داشته باشد، اگر در فیلم‌هایی با کارگردان‌ها و بازیگران مختلف سبک مشترکی پیدا کنیم، نوع نویسنده مشخص می‌شود.» اگر این گفته کورلیس را ملاک قضاوت کلیت آثار عبدالله قرار دهیم، خواهیم دید که سناریوهای عبدالله فاقد آن کیفیت است. یعنی تعداد فیلم های فیکس و پرمخاطب کارنامه او چندان زیاد نیست و – مهمتر از آن – نمی توان سبک مشترکی در کارش پیدا کرد، اما از طرف دیگر اصغر عبداللهی بدون شک فیلمنامه نویسی حرفه ای بود که توانست 30 سال کار کند. ، از سال 1365 تا سال 1395، 27 فیلمنامه در ژانرهای مختلف بنویسد و در دوره های مختلف سینمای ناپایدار ایران ادامه دهد و به عنوان فیلمنامه نویس به کار خود ادامه دهد.

عبداللهی فیلمنامه نویسی خود را از سال 1365 با نوشتن فیلمنامه «حریم مهرورزی» (به کارگردانی ناصر غلامرضایی) آغاز کرد که داستانی عاشقانه را در پس‌زمینه جنگ به تصویر کشید و حفظ کرد. در واقع تا پایان دهه 60، سختی های امرار معاش یکی از مضامین اصلی فیلمنامه های عبداللهی بود، هرچند که موضوع، در دل داستان های نسبتاً متناقض او، به خوبی شرح داده نشده است و به درستی طراحی نشده است. شاید یکی از دلایلی که عبداللهی نتوانست مضمون نظرات خود را آنطور که باید و شاید بپروراند پایان دادن به اکثر شعارها و کلیشه های فیلم های دهه 1960 بود که ظالمان بر خلاف دنیای واقعی باید به خاطر اعمالشان مجازات می شدند تا فیلم ها به نمایش درآیند. نمایش داده.

دهه 1970 برای عبداللهی دهه شلوغی بود زیرا او 14 فیلمنامه نوشت. او سال 1370 را با نگارش فیلمنامه «خانه تنهایی» (کارگردان مهدی صباغ زاده) آغاز کرد که شاید بهترین اثر او باشد. نویسنده ارشد با بازی عزت الله انتظامی نمی تواند خود را با خواسته های دوران جدید مطبوعات تطبیق دهد و ذخایر مالی اش تمام شده است و از طرفی دلال محله و دستفروشش هم به خانه قدیمی اش رسیدگی می کنند و ثروت . عبداللهی و حسن قلی زاده برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه از دهمین جشنواره جهانی فیلم فجر شدند. عبداللهی در سال ۱۳۷۴ به همراه کیومرث پوراحمد فیلمنامه «خواهران عجیب» را بر اساس کتاب اریش کاستنر نوشت که بسیار مورد استقبال عموم مردم قرار گرفت و در گیشه موفق بود.

سپس در سال 1376 عبداللهی و مسعود کیمیایی فیلمنامه «مرسدس» را در فضایی سرشار از رفاقت و مردانگی نوشتند که جزو آثار درجه یک کیمیایی به حساب نمی آید. فیلمنامه عبداللهی دیگری که در سال 1376 با استقبال تماشاگران مواجه شد، فیلم «غریبانه» (احمد امینی) بود که تماما برگرفته از فیلمسازی فارسی بود و از آغازگر موج فیلم «دختر و پسر» بود. بعد از 2 ژوئن 2006. سال 1997 بود.

عبداللهی تنها نویسنده نبود و احمد امینی نیز در نگارش فیلمنامه نقش داشت. “عینک دودی” (کارگردان محمدحسین لطیفی، 1378) در ژانر کمدی و 2 ملودرام “چتر برای دو نفر” (کارگردان و نویسنده مشترک فیلمنامه: احمد امینی، 1379) و “آبی” (کارگردان حمید لبخنده، 2000). دهه 70 آنها بودند. عبداللهی در دهه 80 برخلاف دهه قبل شلوغ نبود و تنها 5 فیلمنامه نوشت که موفق ترین آنها در گیشه را باید کمدی «نیم من، نصف تو» (به کارگردانی وحید نیکخواه آزاد، 1385) دانست. . ).

او در اواخر دهه 80 با نوشتن فیلمنامه سریال «آشپز» (به کارگردانی محمدرضا هنرمند) فیلمنامه تلویزیونی را تجربه کرد که در آن زمان با استقبال نسبتا خوبی از سوی مخاطبان تلویزیون مواجه شد. عبداللهی در دهه 90 فیلمنامه فیلم “خداحافظی طولانی” (به کارگردانی فرزاد موتمن، 1393) را نوشت که داستانی عاشقانه داشت و در کمال تعجب برای عموم مردم پیچید. این فیلمنامه نامزد سی و سومین جشنواره فیلم فجر شد و عبداللهی با وجود اینکه به دومین سیمرغ خود نرسید، موفق به دریافت دیپلم افتخار شد.

آخرین فیلمنامه عبداللهی در دهه 90 «قناری، کلاغ» در اولین تجربه کارگردانی او بود. این فیلم با دیگر فیلمنامه های عبدالله حال و هوای متفاوتی داشت و با دیگر فیلم های زمان خود تفاوت داشت و از این نظر مورد توجه برخی منتقدان قرار گرفت. اصغر عبداللهی فیلمنامه نویس حرفه ای بود که اگر جایی در روایت های عجیب سینمای ایران پیدا می کرد، فیلمنامه های مهم تری داشت. با این حال او جایگاه یک حرفه ای را داشت و تا آخر هم همین طور باقی ماند.

یک حرفه نویسندگی را مشخص کنید

فرهاد توحیدی در روزنامه اعتماد نوشت: به نظر من بزرگترین ویژگی اصغر عبداللهی این بود که از اولین پیشکسوتان فیلمنامه نویسی سینمای ایران بعد از انقلاب بود که به این حرفه وقار و شخصیت بخشید. با توجه به اینکه اصغر عبداللهی داستان نویس موفقی هم بود و داستان های کوتاه درخشانی می نوشت، فیلمنامه هایی که برای سینمای ایران نوشت برگرفته از ساختار و بافت داستان های او بود و این مهارت منحصر به فرد را در سینمای ایران به کار گرفت.

من معتقدم سینمای ایران یکی از بزرگترین فیلمنامه نویسان خود را از دست داده است. متأسفانه در یک ماه گذشته دو قله نویسندگی و نویسندگی (کامبوزیا پرتوی و اصغر عبداللهی) را از دست دادیم و به نظرم این ضرر بسیار بزرگی برای سینمای ایران است. درگذشت این نویسنده مهم را به خانواده وی، همه فیلمنامه نویسان سینمای ایران و همه هنرمندان تسلیت می گویم.

اصغر در داستان هایش استقامت کرد

کیومرث پوراحمد در روزنامه اعتماد نوشت: اصغر عبداللهی فوق‌العاده آگاه بود و دائماً از نوشته‌های نویسندگان جوان تا بزرگ‌تر، از اساطیر تا تاریخ معاصر و رمان‌ها و… می‌خواند و می‌خواند و همین نکته باعث گسترش علم می‌شود. بود. به قدری شیوا و شیرین بود که اگر ساعت ها با ما حرف می زد اصلا متوجه گذر زمان نمی شدیم و دلمان دوست داشت این حرف را بزند تا به حرفش گوش کنیم و اصلا حوصله نداشته باشیم. . دورانی که با هم بودیم شبها و روزهای طولانی شیرین و دلپذیری بود که بین ما گذشت.

او به قدری بردبار، مهربان و صبور بود که جوانان را جذب می کرد تا از او بیاموزند. یکی دیگر از ملاحظات مهم در اخلاق، منش و اخلاق کاری او این است که با نگارش فیلمنامه به کارگردان اجازه تسلط بر فیلمنامه و طرح را داده است. فیلمنامه هایی که او برای من نوشت به من اجازه داد تا تغییراتی را که می خواستم انجام دهم و او با حذف، اضافه یا تغییر آنها مطلقاً مشکلی نداشت و فکر می کنم این به دلیل درک قابل ستایش او بود. کارگردان نباید فیلمنامه ای را که سر تا پا نوشته شده به تصویر بکشد، ممکن است کارگردان مطابق با شرایط کاری یا میل خود فیلمنامه ای داشته باشد. می توانم بگویم رفتار اصغر عبداللهی چیزی شبیه هوشنگ مرادی کرمانی بود. اقتباس های متعدد از آثار هوشنگ مرادی چیست؟ چون دست کارگردان ها را باز می گذارد.

اصغر عبداللهی در کارش چنین ویژگی های خوبی داشت. برای من از دست دادن او، کامبوزیا پرتوی، اکبر عالمی، خسرو سینایی، چنگیز جلیلوند، پرویز پورحسینی و… در این سال بد و ناگوار و این سال نفرین شده بسیار غم انگیز است و فکر می کنم اصغر در سینمای ماست خلأ بزرگی نبود. بخش فیلمنامه نویسی او قطعا با فیلمنامه ها و داستان هایش همیشه در ادبیات مدرن جاودانه بوده است. او می توانست به درخواست دیگران فیلمنامه بنویسد، اما همه داستان هایش از اعماق وجودش سرچشمه می گیرد، داستان هایش خارق العاده است. یادش گرامی و جاودانه باد.

دنیای تصاویر و کلمات در رایحه ی مدادی

مهدی صباغ زاده در روزنامه جام جم نوشت: در تمام این سال ها اصغر عبداللهی را اولین کلاس اخلاقی و معنوی می دانستم. در دوستی و کار به قول کوچکترها جزو نفرات اول بود. او با این اخلاق حرفه‌ای منحصربه‌فردش، دست کارگردان را برای دخالت باز گذاشت. گفتنی است، فیلمنامه فروخته شده اکنون در اختیار کارگردان و تهیه کننده است. این را مردی می گفت که متن هایش از نظر فضا و دیالوگ فوق العاده بود. در زمینه ادبیات اشراف کامل داشت و نگاهش درست بود. کارهای او متنوع بود و فیلمنامه هایش هم محبوب و هم منحصر به فرد بود. داستان هایی که او نوشت فوق العاده بود. همکاری من با او در جزیره یاب، خانه تنهایی و پیشنهاد 50 میلیون دلاری بر اساس داستان های او بود.

با گذشت سالها نان از دست رفته است و کیست که نداند گذران زندگی از نویسندگی چقدر سخت است. نه حمایتی وجود دارد، نه ستایشی. او همچون همه این سال‌ها و با وجود دستاوردهای پربار، تنها یک بار در جشنواره فیلم فجر موفق به کسب عنوان «خانه تنهایی» شد. با این وجود، او شیفته نوشتن بود. او هرگز با کامپیوتر کار نکرده است. همیشه چند مداد و پاک کن جلویش بود. مدادهای تراشیده از نوع خاصی که از بازار خرید. او دوست داشت خود را در عطر گلبرگ های مداد در دنیای نوشتن غرق کند. با خطی خوانا می نوشت. دستخط او به اندازه اخلاقش ابتدایی بود. هر بار که وارد خانه اش می شدی با آغوش باز به تو سلام می کرد.

او علاوه بر شخصیت حرفه ای، شخصیتی شیرین و جذاب به عنوان یک همراه داشت. تا همین اواخر بعد از چند نوبت درمان همچنان با همان روحیه شاد و گرم تلفنی احوالپرسی می کرد. به نظر من اصغر در بین فیلم نویسان ایرانی نمونه بود. متاسفانه جای او در سینما خالی است. درگذشت این نویسنده فرزانه و با اخلاق را به تمامی نویسندگان و سینماگران سینمای ایران و خانواده اصغر عبداللهی تسلیت می گویم. یادش همیشه با ماست.