شرایط استفاده از حق حبس توسط زوجه چیست؟

حق حبس زوجه در عقد نکاح

به دلیل ماده 1102 قانون مدنی همین که ازدواجی به طور صحیح واقع شد، روابط زوجیت بین طرفین ایجاد می شود و حقوق و تکالیف زوجین در مقابل مشکلاتی هستند که میدانید ازدواج دارای آثار مالی و غیر مالی است. مهریه و نفقه از ازدواج مالی است و حسن معاشرت (خوش‌خلقی و رفتار مناسب با همسر) معارنر رارنرسارزارارارزارو

به بیان دیگر زمانی که زن و مردی به عقد هم درآمد دارند، به حکم قانون موظف به انجام اموری در مقابل یکندیگ می پردازد. برای مثال مرد باید مهریه را بپردازد. زن نیز باید از شوهر خود تمکین کند و در این صورت حق دریافت نفقه خواهد داشت. اما در قانون مدنی حکمی را پیشبینی کرده است که قانون باعث می شود تا زمانی که مهریهاش را نگرفته است، از تمکین در مقابل شوهر خودداری کند که به این حکم از حق حبس در عقد نکاح گفته می شود. اما از این حق منوط به استفاده از شرایط است، ازجمله این که باید مهریه حال باشد.

از آنجایی که زن پس از ازدواج مالک مهریه می شود، بعد از عقد ازدواج حق مطالبه آن را خواهد داشت و تا زمانی که شوهر مهریه را پرداخت می کند، او هم می تواند از انجام کارهای زناشویی خودداری کند. هدف قانون‌گذاری از قائل شدن حق حبس در ازدواج حمایت از حق زن برای دریافت مهریه است که فقهی و شریری است.

حال ممکن است این سوال برایتان پیش آمده باشد که منظور از تمکین چیست؟

تمکین در معنای عام یعنی خانم وظیفه خود را نسبت به همسر انجام دهد و از او در حدود قانون و عرف اطاعت کند و ریهاروار اعتنا کند و ریهاروار کند و ریهارش کند. منظور از تمکین در معنای خاص هم روابط زناشویی است و در واقع مفهوم تمکین خاص از نیازهای غریزی ارد اردن است. (تأمین نیازهای جنسی زوج) البته تمکین خاص امر مطلقی نیست و زن موظف به انجام این امر بر طبق زمافن ؛ مر بر طبق زمافن ؛ مار بر طبق زمافن ، مار بر طبق زمافن ، مران ، مار. مواردی هم وجود دارد که زن مجاز است تمکین نکند. برای مثال در شرایطی که مبتلا به یکی از بیماری‌های مقاربتی جنسی باشد، زن می‌توان نردار زنوادار زنوادار زنوادار زنوادار زنوارنرع لازم به ذکر است که این وظیفه فقط مخصوص زن نیست و مرد هم در حدود عرف و معمول باید با همسر خود مرابط کنرنرا نرنراطه سن.

احتمالاً این سؤال برایتان پیش آمده است که آیا زوج هم می‌توانند با پرداخت حق حبس به مهریه کنایی بپردازند.
قانون‌گذار در ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی تنها از حق حبس زوجه سخن گفته است و نسبت به مورد مقابل. یعنی شوهر ساکت است . بنابراین حق حبس به هیچ عنوان برای زوج به رسمیت شناخته نشده است.

شرایط اعمال حق حبس از سوی زوجه

الف. مهریه باید تعیین شده باشد

اما در این مورد اختلاف نظر وجود دارد و در صورت عدم تعیین مهریه هم برای زوجه حق حبس قهاند ش. به نظر می‌رسد کسانی که در این قائل به حق حبس هستند، صحیح‌تر باشند. زیرا وقتی زوجه در هنگام انعقاد عقد نکاح مهریهای را برای خود تعیین نمیکند، بیانگر آن است که وی آن را موجل (زماندار) کرده و تعیین آن را به آینده موکول کرده است که این خود نشان از اسقاط حق حبس به ضمنی است.
چنان‌چه قبل از درخواست تمکین زوج مهریه زوجه تعیین شود، وی حق استناد به حق حبس را نخواهد داشت. لازم به ذکر است که ازدواج دائم حتی بدون تعیین مهریه قانونی و شرعی است و زوجیت واقعی می‌شود. در ازدواج موقت مهریه شرطی است که می‌شود، وگرنه عقد باطل است. یعنی مهریه در ازدواج موقت جز ارکان اساسی آن به شماره می‌رود.

ب. مهریه باید حال باشد (یعنی بدون مهلت باشد و زمان و اجلی برای آن تعیین نشده باشد)

مهریه مهریه است که برای پرداخت آن مهلتی تعیین نشده باشد و زن این حق را داشته باشد که پمانرک هادارک باشد. بنابراین اگر حین عقد مهریه به نوعی تعیین شود که برای پرداخت آن از سوی مرد مهلتی تهران شده باشن، همر یهمر یهمرآن شهوعیآ علاوه بر این بر طبق رأی وحدت رویه دیوان عالی کشور در صورتی که مهریه منوط موابی موابی را پرداخت کند به این نوع مهریه در اصطلاح مهریه عندالاستطاعه نیز گفته می‌شود. نابراین زن تنها در شرایطی می‌تواند به حق حبس خود از تمکین سرباز زندگی کند که مهریه او آن مالشب است.

لازم به ذکر است که اگر مهریه مدت دار باشد، زوجه حق مطالب آن را دارد که مدت سپری شود و از آنجا که زوج در زمان عقد نکاح مجاز است که ایفای وظایف زناشویی را از زوجه طلب کند، زوجه نمی تواند از حق حبس خود استفاده کند. ؛ بنابراین این حالت یعنی مدتدار بودن مهریه حکایت از اسقاط ضمنی حق حبس از زوجه و هرموقع که زوج مطالبه کرد، باید از وی تمکین شود، وگرنه ناشزه می شود. (در اصطلاح حقوقی به نافرمانی زوجین و ایفا نکردن وظایف زناشویی از آنها ناشزه گفته می شود. در واقع اگر هر یک از زوجین به هر دلیلی وظایف زناشویی خود را ایفا نکند، نشان داده است.).

اما در فرضی که زوجه از زوجه طلب ایفای وظایف زناشویی را ننماید و زمان پرداخت مهریه فرا می رسد، زوجه می تواند از حق حبس خود تا استیفای مهریهاش استفاده کند، درصورتیکه مهریه وعده دار نباشد. چون به قانون ماده 1082 مدنی زوجه به محض عقد نکاح مالک مهریه می شود، می تواند آن را مطالب کند و تا زمانی که زوج آن را ارائه نکند زوجه می تواند از حق حبس خود استفاده کند.

ج. زوجه قبل از گرفتن مهریه به ایفای وظایف زناشویی اقدام نکرده باشد

با ایجاد ماده 1086 مدنی زوجه قبل از گرفتن مهریه به اختیار و اراده خود از زوج تمکین مشخص می شود، حق حبس وی ساقط می شود و دیگر مجاز به انجام دادن و سایر وظایف زناشویی نیست. توجه به این نکته ضروری است که حق حبس دلیل بر واقعی شدن مطالبه مهریه نیست. آنچه مسلم است، این است که وجود قید به اختیار در این ماده این مفهوم را میرساند که اگر زوجه بر اثر اجبار یا اکراه و یا بیهوشی تمکین باشد، حق حبس وی ساقط نشده و کماکان باقی بماند.

لازم به ذکر است که اگر شوهر اعلام کند که از پرداخت مهریه ناتوان است، دادگاه به او مهلت می دهد تا مهریه را به همسرش می دهد و یا حکم می دهد که این مبلغ در اقساط مشخص می شود. به موجب رای وحدت قانون رویه هیأت عمومی کشوری است که در حکم و لازم الاجراست، اقساطی شدن مهریه باعث می شود که حق حبس زن نمی شود و زن می تواند آخرین قسط مهریه را از رابطه جنسی با همسرش خود کند.

نتایج اعمال حق حبس از سوی زوجه

1- به قانون ماده 1085 مدنی در صورت استفاده زوجه از حق حبس وی استحقاق دریافت نفقه را از دست نمی دهد و بدیهی است زوج از این کار امتناع کند، زوج می تواند از ضمانت اجراهای حقوقی و کیفری آن از طریق دادگاه استفاده کند.
۲- زوجه را نمی‌توانم به تمکین خاص از زوج نمایم.
۳- درصورتی‌که مهریه قسط‌بندی شده باشد، زن تا پایان تمام اقساط مهریه می‌تواند از حق حبس هاسنفا برخوردار شود.