به هم ریختن تاریخ در گورستان امامزاده عبدالله

برخی از سنگ قبرهای تاریخی گورستان امامزاده عبدالله ری در ادامه ساماندهی و همسطح کردن قبور تخهخنب ش.

به گزارش ایسنا، احمد محیط طباطبایی، پژوهشگر تاریخ و کمیته کمیته ملی موزه ها در ایران (ایکوم) به تازگی از اجرای طرح همسطح سازی قبور در منطقه تاریخی قبرستان امامزاده عبدالله ری و همچنین تخریب بخش هایی از آن خبر داده است که به گفته سیدعلی شهیدی جست و جوگر. نام‌ها و اماکن ناشناخته و فراموش‌شده در گورستان‌ها – برخی زورستان‌ها – برخی از سنگ‌قبرهای تاریخی در جریاسان‌.

این اتفاقی است که در سال 1396 در هر نوبت ساماندهی این قبرستان تکرار می شود و بر اثر آن از خش هوار بسیار از هواسیب تکرار می شود. این است که پیش‌تر متولیان این امامزاده و همچنین مسؤولان شهرری قول داده بودند سنگ قبرها نرا حفظ کنند.

محیط طباطبایی پس از بازدیدی که در روز تعطیل تقویم، یعنی دهم اسفندماه از این گورستان تاریخی درباره آخرین وضعیت آن، توضیح داد: شاهد شاهد ساماندهی در یکی دیگر از بخشهای قدیمی این گورستان هستیم، از دکتر شهیدی و بخشی به حیاط. «تیوفوسی‌ها» معروف است و به دهه ۲۰ (۱۳۲۰ خورشیدی) مربوط می‌شود. قبرهای متفاوت از افراد و قشرهای مختلف اجتماعی در جوار امامزاده عبدالله قرار گرفته است. در این‌جا شخصیت‌های سیاسی مانند یدالله سحابی و ادیبان و شاعران و نویسندگانی، چون سیاسی‌هایی مانند یدالله سحابی و ادیبان و شاعران و نویسندگانی، چون شخصیت‌های سیاسی مانند یدالله سحابی و ادی و شاعران و نویسندگانی، چون وحیصندگانی چ چون وحیسرانام نمو دستگردی هستند.

سنگ قبرهای تاریخی که در جابه‌جایی شکسته شده است.

او با یادآوری اینکه فضای سنتی گورستان ایرانی معرف فرهنگ ما است، ادامه داد: از چند سال پیش ساماندهی این گورستان شروع شد که البته قبرهای آن حفظ شده بود. حالا سامان دهی را در بخش معروف به دکتر شهیدی و یا شماره 5 داریم که سنگ قبرها رامرنرن.

وی ادامه داد: در همین محدوده (که در حال همسطح سازی است) راهرویی بوده است که در مقابل آن قبرهای سال 1345 قرار گرفته است، دیواری بوده که برداشته شده است، قبرها برداشته شده و مجموعه هایی که متعلق به اپیدمی «تیفوس و تیفوئید» (حصبه) است. جنگ جهانی دوم بود و آرامگاه‌هایی از آن دوره تاریخی بود که متلاشی شد و همه با سنگ سیاه یک‌هداس ش.

این پژوهشگر تاریخی گفت: بارها گفته شده یکسان سازی قبرستان مثل هر یکسان سازی دیگری مغایر با تنوع فرهنگ و هویت ایران شیعی است و باید هر کسی به هر شکلی، معرف و بیانگر خاندان خود باشد.

محیط طباطبایی اظهار کرد: گورستان یک فضای تاریخی و فرهنگی است که حالا به این وضعیت درآمده و باید نقد وارد کرد به اوقاف (متولی امامزاده عبدالله) که حافظ وقف و زندگی گذشتگان است و مردمی که قبورشان را رها کرده اند، به این امید است. هی، هی مسؤولان باید نسبت به این امر در میراث فرهنگی توجه نشان دهند و سعی کنند این هویت تاریخی و میراث فهرگین را نشان دهند.

امامزاده عبدالله در شهری که مدفن مشاهیر علمی، ادبی، سیاسی و اجتماعی از دوره قاجار و پهلوی است و حتی گمان میرود بقعه داخل آن دوره صفوی تعلق داشته باشد، اردیبهشت ماه سال 1378 در فهرست آثار ملی ثبت شد.

با این وجود، در سال 1396 طرحی منسوب به «ساماندهی و همسطحسازی قبرستان» استعلام از میراث فرهنگی تهران شد که در جریان آن بخش های ابتدایی تاریخی و برخی از سنگ های صدساله آسیب دیدند و حتی حذف شدند و با تبدیل شدن به شمایل دیگری پیدا کردند که واکنش های معترضانه انجام شد. بسیاری از پژوهشگران، مورخان و فعالان میراث فرهنگی را برانگیخت.

اوقاف آن زمان در پاسخ به آن واکنش ها گفته است که «به هیچ قبر و مقبره ای در امامزاده عبدالله جسارت نشده و این تعمیرات و مرمت ها برای راحتی مردم و عبور و مرور آنها صورت گرفته است.»

در سال 1397 گمان میرفت طرح ساماندهی و همسطح کردن قبرهای امامزاده عبدالله شده است، اما تصاویری منتشر کرد که نشان میداد این طرح با برنامه ریزی بلندمدت در امامزاده عبدالله درحال اجرا است.

مرحله‌ای از کف‌سازی و سنگ‌فرش کردن قبرستان تاریخی امامزاده عبدالله ری

حالا سه سال پس از آن ماجراها و اعتراض هایی که در نهایت نرسید، تصاویری در اختیار ما قرار گرفت که تکرار اشتباهات گذشته را در این گورستان تاریخی نشان می دهد، که به نظر نمی رسد در این ساماندهی و همسطحسازی، از نظر متولی و کارشناس و ناظر. میراث فرهنگی بسیار برداشت شده باشد، هرچند مسؤولان میراث فرهنگی با هشدارهای چند روز گذشته هنوز عکسالعملی به این تخریب و نابسامانی نشان نداده است.